Filmblik: The Artist (2011)

In mijn poging zo veel mogelijk Oscar-genomineerde films te zien voordat de awards worden uitgereikt, probeer ik de films die ik heb gezien hier kort te bespreken. Ik heb er al enkele gekeken, laat ik beginnen met de meest recente:

The Artist.

Waarom zou je anno 2011 een film uitbrengen waarin niet gesproken wordt? Houdt het zich overeind tussen al het door actie en drama doordrenkte 3D-geweld? In het geval van The Artist is het antwoord een heftig ‘ja’ knikken met het hoofd.

‘The Artist’ gaat over George Valentin (Jean Dujardin), een gevierd Hollywood-filmster in de jaren ’20, ten tijde van de stomme film. Zijn naam op de gevels van de filmhuizen trekt volle zalen en de vrouwen vallen voor z’n voeten. Tijdens de première van zijn laatste film heeft hij een korte ontmoeting met Peppy Miller (Bérénice Bejo), een groot fan. Peppy is volhardend en weet zich een rolletje te bemachtigen in zijn volgende productie, waarbij ze vaker in zijn nabijheid kan zijn en de spreekwoordelijke vonken van beide kanten overvliegen. De vrouw van Valentin kijkt in mineur vanaf de zijlijn mee.

Peppy’s ster is rijzende. Eind jaren ’20 is er de opkomst van films waarin de stemmen van de acteurs te horen zijn. Al Zimmer, de baas van Kinograph Studios (gespeeld door John Goodman), is op zoek naar ‘fresh meat’ om de oude garde te vervangen. Daarbij wordt Valentin, die zich verzet tegen de onlangs ontketende filmrevolutie, aan de kant. Peppy speelt ondertussen nog steeds de sterren van de hemel. In een verwoede poging om de stomme film nog betekenis te laten hebben, geeft George al zijn geld uit aan zijn eigen productie (met zichzelf in de hoofdrol). Het is 1929. Tel uit je ‘winst’.

‘The Artist’ is een visuele verademing waar je maar even aan hoeft te wennen om er vervolgens in meegezogen te worden. Het gaat dwars door de taalbarrière heen (ik realiseerde me aan het eind pas weer dat de hoofdrolspelers frans zijn). Geluid is er in de constante soundtrack en in een enkele scène op momenten die de film er dan ook absurdistisch doet lijken. Ik wil zelfs toegeven dat de geluiden me af en toe deden schrikken, omdat ik het niet verwachtte. Maar dat maakte die momenten des te intenser.

Het is moeilijk iets te kunnen zeggen over de acteerprestaties van de hoofdrolspelers. Ze overtuigen in hun over-acteren, wat nodig is om te begrijpen wat er wordt gezegd, gevoeld, bedoeld. Ik wil daarom een ere-vermelding doen aan de Jack Russell van George Valentin: zijn steun en toeverlaat en tevens medespeler in al zijn films. Mochten de Oscars ooit een categorie voor ‘Best Pet in a Motion Picture’ invoeren (ik pleit ervoor), dan mag deze zeker genomineerd worden.

Niet alleen het genre van ‘The Artist’ is opvallend (voor deze tijd), het feit dat deze film in de jaren ’20 onmogelijk gemaakt had kunnen worden (qua verhaallijn en tevens qua enkele speciale effecten) is ook bijzonder. Het is geen stijlbreuk en als je er hard over nadenkt toch weer wel. Het is de tijdsgeest van de jaren ’20 met de hang naar nostalgie uit de jaren ’10… Tweeduizendtien.

Ik geef deze film een volmondig 8,5/10.