12 punten voor Oekraïne

#6 | Eerste halve finale

“She was rocking me as a baby, she gave me a rhythm,
And you can‘t take willpower from me, as I got it from her
I think she knew more than King Solomon.
I‘ll always find my way home, even if all roads are destroyed“

Kalush Orchestra is een hip-hop collectief dat rap combineert met etnische klanken en instrumenten. De frontman is rapper Oleh (met een vastgeroest roze hoedje), afkomstig uit het stadje Калуш (Kaloesj), in het westen van het land. Wie vorig jaar goed heeft opgelet herkent misschien Igor, die met de band Go_A aan het Songfestival in Rotterdam deelnam. Verder bestaat het gezelschap uit nog een rapper, een hyperactieve breakdancer in full body tatoeage-pak, een zanger die het refrein voor zijn rekening neemt en wat jongens verkleed als kleurrijke Bearded Collies. Lange tijd was het onzeker of de groep naar Turijn kon afreizen. Maar de autoriteiten in Oekraïne hebben een speciale uitzondering gemaakt. In plaats van te vechten mogen ze als ambassadeurs voor hun land Europa (en de wereld) laten weten wat er speelt. Zodat we niet vergeten dat ze een paar honderd kilometer verderop in diepe shit zitten, maar strijdlustig zijn, zolang we ze blijven steunen.

De media roept dat Oekraïne het Songfestival op de sloffen gaat winnen, want ze zijn topfavoriet bij de bookmakers. Dat laatste klopt. Dat eerste? Ik weet het niet hoor. Ik weet wél dat een heleboel mensen chagrijnig worden van het idee dat Oekraïne gaat winnen.
Reacties zoals “Ugh, allemaal sympathiestemmen” en “Boehoe ze zijn zielig en nu winnen ze met een bagger nummer” of “Waarom houden we nog een Songfestival, het maakt toch niks meer uit, de winnaar is al bekend.”
Kom op, mensen. Omdat ik op mijn beurt chagrijnig word van dergelijke reacties volgen hier 12 punten.

Punt 1
Stefania is niet heel toegankelijk en zou ook zomaar 6e kunnen worden. De bookmakers reageren nu vooral op sentiment, niet op het nummer. Veel juries en fans kennen het hele nummer al en in hun respectievelijke polls staat het juist vrijwel nooit bovenaan. Bij mij ook niet. Prima lied, geen top 10, da’s persoonlijke smaak. De meeste mensen hebben voor de halve finale op 10 mei misschien hooguit 30 seconden van Stefania gehoord. Vaak in snelle montages van nieuwsberichten over de jongens Kalush Orchestra. De resterende 2,5 minuut van Stefania horen ze op 10 mei en dan wordt sentiment afgewogen tegen smaak en zullen veel mensen toch voor het laatste gaan. Niet dat het een slecht nummer is! Integendeel. Als het wint, is het geheel terecht. Maar niet mijn persoonlijke winnaar. De keren dat dat gebeurt, kan ik op één hand tellen.

Punt 2
Maar. Stel dat Oekraïne het Songfestival wél wint (want de kans blijft aanwezig). Wat dan? Als Oekraïne dit jaar het Songfestival wint dan is dat net zo min louter en alleen vanwege sympathiestemmen als die keer dat Oekraïne in 2016 het Songfestival won. Of Oostenrijk in 2014. Of Israël in 1998. Het verhaal achter de uitvoerende artiest heeft dan bijgedragen aan de extra lading van het nummer. Dus in feite klaag je over iets dat al minstens 24 jaar, wellicht langer, gebeurt.

Punt 3
Als Oekraïne het Songfestival wint is dat omdat mensen niet harteloos zijn, je kan je toch amper voorstellen wat er omgaat in de hoofden van die jongens. Dit is hun verhaal. Stefania komt niet uit de pen van een club ingehuurde schrijvers waar andere landen gretig gebruik van maken (*kuchSpanjeAzerbeidzjankuch*) maar ze staan hier echt namens zichzelf, voor zichzelf. Voor volk, voor vaderland. Extra punten voor eigen inbreng.

Punt 4
Als Oekraïne dit jaar het Songfestival wint, is dat omdat het ook veel mensen wél kan bekoren. Of het je smaak is of niet, het is geen bagger. Het is een eigentijdse ode aan Stefania, de moeder van de zanger. Modern en traditie komen samen. Folklore fashion staat pal naast een tatoeagepak. Eurovisie brengt werelden en tradities samen. Stefania doet dat.

Punt 5
Als Oekraïne dit jaar het Songfestival wint, is dat ONDER ANDERE omdat er een OORLOG woedt in hun land en alles hierdoor een extra lading krijgt, ook voor de kijker. Man, je zou willen dat er vaker winnaars waren die een diepere emotie bij mensen losmaakten dan louter “dit is een leuk liedje.”

Punt 6
Heb ik het al gehad over het roze hoedje en de Bearded Collie pakken? *hartje*

Punt 7
Ja het is een Song en geen Sympathie contest. Het gaat in deze wedstrijd om het lied. Halen we dan dansers, fancy kleding, projecties op het scherm, rekwisieten, windmachines, vuurwerk en al het andere dat potentieel afleidt van het lied ook maar voortaan weg? Ben je een “breng het orkest terug”-type?

Punt 8
67 jaar geleden werd het Eurovisie Songfestival opgericht op de smeulende resten van de Tweede Wereldoorlog, om zo een gewond en versplinterd Europa weer te verbinden en elkaar als gelijken te zien. Als Oekraïne dit jaar het songfestival wint, laat het zien dat de fundering waarop het festival zich in de loop der jaren verder heeft doorontwikkeld, dat basisprincipe, die verbinding, er nog staat. De boodschap van het groter geheel is belangrijker dan de wedstrijd.

Punt 9
Ben je boos als dit wint omdat je het geen goed nummer vindt? Dan heb ik goed nieuws: er zijn nog 39 andere nummers die wellicht meer je smaak zijn en die gaan niet ineens weg als ze niet winnen. Ik heb zelf ook andere favorieten. Maar ga ik mopperen als Oekraïne het Songfestival wint? Nee joh. Er zijn belangrijkere dingen dan Eurovisie (hier ben ik het niet altijd mee eens, nu even wel).

Punt 10
Voordeel van een winst voor Kalush Orchestra is dat de Britten hiermee nog eens extra kans maken om het festival volgend jaar na 25 jaar in eigen land te houden, als het niet in Kyiv kan.

Punt 11
Kalush Orchestra heeft niet om deze situatie gevraagd, hè. Ze wilden gewoon meedoen aan het Songfestival. En nu komt ‘dit’ erbij. Ze hopen vooral dat ze met hun aanwezigheid meer bewustwording hebben gecreëerd. Ze willen graag winnen maar ik denk dat hun grootste wens is dat wanneer ze op 15 mei weer thuiskomen hun huis er nog staat. (En als ze de winst behalen zal dat een grote opsteker zijn en ze nog meer kracht geven om door te gaan en ook die andere, belangrijkere strijd te winnen).

Punt 12
https://helpukraine.center

Mijn score: 6,5/10

Foto: Maxim Fesenko